Jak czytać zdrowo i efektywnie

W trakcie czytania mają miejsce dwa równoległe procesy: widzenie i myślenie. Ponieważ są one współzależne omówimy tu te czynniki, które wpływają na harmonijną współpracę oczu i mózgu, zwiększając tym samym możliwości percepcyjne człowieka.

Z tego punktu widzenia zdecydowanie najlepiej jest czytać w pozycji siedzącej, sytuując równocześnie tekst w takim położeniu, aby linia wzroku przebiegała prostopadle do płaszczyzny stronicy. Wymaga to z kolei, by książka / strona znajdowała się pod kątem 45 stopni w stosunku do powierzchni stołu. Jeśli bowiem leży ona płasko, następuje znaczne zniekształcenie liter i słów, ograniczające widzialność tekstu i szybkość czytania.

Oko najmniej się męczy, gdy tekst znajduje się w odległości około 35 cm. Normalna odległość przy czytaniu jest jednak dla każdego różna i może wynosić od 25 do 45 cm.

Jeśli czytanie ma być szybkie i efektywne, wymaga ono optymalnych warunków zewnętrznych, najlepiej ciszy i odosobnienia. Gdy nie ma możliwości korzystania z oddzielnego pomieszczenia dobrze jest przyzwyczaić bliskich, by nie przeszkadzali nam w trakcie czytania.

Badania nad koncentracją podczas czytania notują zazwyczaj jej znaczący spadek, kiedy czytaniu towarzyszy muzyka. Nie bez znaczenia są tu jednak indywidualne przyzwyczajenia i upodobania osoby czytającej.

Aby uniknąć zmęczenia przy czytaniu dobrze jest mieć na uwadze następujące wskazówki:

Długie czytanie powoduje znużenie osłabiające zdolność koncentracji. Sensowne są więc krótkotrwałe lecz stosunkowo częste przerwy w czytaniu. Jeśli podczas czytania pojawi się ból gałek ocznych, należy przestać czytać i delikatnie masować palcami mięśnie wokół oczu. Gdyby ból nie ustąpił, lepiej odłożyć lekturę do następnego dnia.

W trakcie długotrwałego czytania niezbędne jest wietrzenie pomieszczenia, w którym się znajdujemy. Potrzeba ta wynika przede wszystkim z faktu bardzo intensywnego zapotrzebowania na tlen podczas pracy umysłowej. Komórka mózgowa potrzebuje około 20-krotnie więcej tlenu niż komórka mięśniowa.

Korzystne dla procesu czytania, ze względu na warunki sprzyjające koncentracji uwagi, są godziny poranne lub wieczorne, o ile nie jest się zmęczonym.

Najważniejszym kanałem odbioru informacji o otaczającym nas świecie jest wzrok. Tą drogą odbieramy około 90 proc. informacji.

Również przy czytaniu spełnia on rolę, której nie sposób przecenić. Dlatego zagadnienie higieny pracy wzroku ma przy czytaniu znaczenie pierwszorzędne.

Rodzaj i jakość światła należą do podstawowych uwarunkowań natury fizycznej związanych z ochroną oczu podczas lektury. Niewłaściwe oświetlenie powoduje zmęczenie wzroku charakteryzujące się m.in. zwężeniem pola widzenia, oddaleniem punktu bliży, niewydolnością zbieżności i odchyleniem osi widzenia. Przy częstym występowaniu tych stanów może dojść do trwałych zmian ocznych.

Jakie są więc optymalne warunki oświetleniowe podczas długotrwałej pracy wzrokowej?

Jeśli nie ma możliwości czytania przy dziennym świetle, należy posługiwać się dwoma źródłami sztucznego światła. Jedno z nich powinno równomiernie oświetlać cały pokój, co pozwoli uniknąć szkodliwych dla oczu kontrastów, drugie - oświetlać czytany tekst i stanowisko pracy.

Ciemne otoczenie, wywołujące wrażenie przytulności, nie pomaga w czytaniu. Za każdym bowiem razem opuszczając krąg światła, w którym czytamy, zmuszamy nasz analizator wzroku do dwóch form adaptacji:

• adaptacji do ciemności w momencie przechodzenia ze światła do mroku
• adaptacji do światła, przy przechodzeniu z mroku do oświetlonej części pomieszczenia

Adaptacja ta odbywa się w tym przypadku w sposób zbyt gwałtowny i dlatego jest szkodliwa dla naszego wzroku.

Należy pamiętać, że do długotrwałego czytania potrzeba więcej światła niż do czytania krótkotrwałego.

Do czytania powinno się stosować wyłącznie żarówki. Korzystanie ze świetlówek (lamp fluorescencyjnych) przy długotrwałym czytaniu jest szkodliwe i niedopuszczalne.

Na podstawie "Higiena czytania" z www.piasta.pl